Boeing giao trễ máy bay vì... thiếu ghế hạng sang?

(Tin Nóng) Mấy tháng qua, hai nhà sản xuất máy bay dân dụng thân rộng hàng đầu thế giới, Airbus và Boeing đều gặp chung một vấn đề gây cản trở lớn trong quá trình sản xuất và bàn giao máy bay cho các khách hàng. Đó là nhà cung ứng không kịp giao những chiếc ghế sang trọng, đắt tiền để Airbus và Boeing lắp vào các khoang hạng nhất, hạng thương gia.

Lắp ráp Boeing 787-9 Dreamliner tại nhà máy ở bang Washington ngày 1.6.2015 - Ảnh: Bloomberg

Nhà máy làm ghế tại Mỹ: Sản xuất không kịp nhu cầu

Tại nhà máy chuyên sản xuất ghế máy bay thuộc tập đoàn Zodiac Aerospace trong thị trấn nhỏ vùng Santa Maria, bắc Los Angeles, công nhân các dây chuyền lắp ráp thường ngồi nhàn rỗi, chờ các bộ phận được chở đến.

Theo họ, sản lượng nhà máy đã tăng hơn gấp đôi trong những năm gần đây và phần lớn phải làm việc thêm giờ, tăng ca vào ngày cuối tuần. Tuy nhiên, nhà máy vẫn không thể bắt kịp nhu cầu đang tăng về ghế hạng nhất và hạng thương gia, thậm chí một số sản phẩm còn bị chậm tiến độ gần cả năm. Việc cung cấp các bộ phận và những vấn đề khác tại nhà máy ở California có thể giải thích cho lời cảnh báo của Zodiac với các cổ đông rằng: họ có khả năng sẽ không đạt mục tiêu thu nhập như năm trước, khi năm tài chính kết thúc vào ngày 31.8 tới đây.

Việc trì hoãn sản xuất tại đây và ở một nhà máy khác của Zodiac, chuyên làm nội thất cho cabin máy bay, nêu bật những thách thức mà nhà cung cấp sản phẩm hàng không phải đối mặt khi cố bắt kịp tiến độ sản xuất đầy tham vọng của các nhà sản xuất máy bay vốn đang tìm cách tận dụng nhu cầu đột biến những loại máy bay mới của các hãng hàng không toàn cầu.

Zodiac cho biết đang sản xuất 700 ghế ngồi mỗi ngày, nhưng vẫn còn thiếu 1.700 chiếc so với kế hoạch, giảm từ 6.000 chiếc vào tháng 3.2015. Sự trì hoãn đã làm chậm tiến độ bàn giao vài loại máy bay và khiến kế hoạch sản xuất của nhà chế tạo như Boeing (Mỹ), Airbus (châu Âu), Bombardier (Canada) và Embraer (Brazil) trở nên rủi ro. Tuy nhiên, Zodiac đã hứa sẽ giải quyết vấn đề sản xuất ghế vào cuối tháng 8.2015. Olivier Zarrouati, giám đốc điều hành của Zodiac cho biết: “Thực tế là chúng tôi đã giảm khá nhiều thời gian sản xuất các loại ghế phức tạp, giúp chúng tôi tự tin trong khả năng giảm thiểu mọi chậm trễ”.

Chờ linh kiện

Ở Santa Maria, Zodiac đang trong quá trình mở rộng hoạt động với một nhà kho và dây chuyền lắp ráp mới. Boeing đã gửi hàng chục nhân viên đến hỗ trợ và bố trí 2 văn phòng di động bên ngoài nhà máy. Zodiac nói với hãng tin Reuters: “Thiếu linh kiện là một trong những nguyên nhân chính gây chậm trễ, và ngăn chận tình trạng này là một trong những trọng tâm trong kế hoạch Focus mà chúng tôi đang thực hiện”.

Những người điều hành Zodiac cho biết sẽ tốn nhiều chi phí để bố trí sản xuất, nhất là nhà máy ở Santa Maria, nơi mà lực lượng lao động đã tăng gấp ba, từ 500 người cách đây vài năm, nay đã có khoảng 1.800 người. Hàng trăm công nhân thực hiện công đoạn chà nhám, sơn và lắp ráp vỏ ghế. Một số công việc đang thực hiện ở lối đi làm cản trở hoạt động của các xe nâng; ở  khu vực khác, người lao động va vào nhau do đứng quá gần, các thùng rỗng nằm bừa bộn trên sàn nhà…

Ngoài ra, tuy đã nỗ lực, nhưng việc sản xuất tại Santa Maria vẫn thường xuyên ngưng trệ do hết linh kiện.

Máy bay Airbus A320neo mới sơn, được đưa ra xưởng - Ảnh: Airbus

‘Bộ phận chữa cháy’

Nhà máy ở Santa Maria sản xuất phần ‘vỏ’ (như vỏ sò phủ ngoài) bằng sợi thủy tinh bọc quanh các ghế ngồi cao cấp, khung đặt màn hình video, giá gác chân và khoang cá nhân. Nhiều hãng bay muốn đặt sản phẩm riêng, cần có thời gian để nhà quản lý chứng nhận. Vấn đề tương tự đang ảnh hưởng đến phần nội thất trong cabin như buồng vệ sinh và bếp. Theo một công nhân nhà máy sản xuất nội thất ở La Palma, California: “Vấn đề là thật khó vận hành một dây chuyền lắp ráp với các sản phẩm khác nhau, khiến chúng tôi như một bộ phận chữa cháy”.

Yêu cầu của khách rất nghiêm ngặt: khi bàn giao, phần vỏ ghế phải đạt vẻ thẩm mỹ hoàn hảo; nếu có bất kỳ vết trầy xước nào - do được lắp ráp với dụng cụ cầm tay, phải cho sơn và phủ bóng lại. Sự cố này thường xảy ra với công nhân mới học việc và điều đó lại là một vấn đề khác: Zodiac đã thuê các nhà thầu từ khắp nơi trong nước do lực lượng lao động tại Santa Maria là những nông dân và công nhân xây dựng, còn thiếu kỹ năng sản xuất.

Khách hàng của Zodiac cho biết họ đã phải gắng sức để đuổi kịp làn sóng các đơn hàng. Chẳng hạn việc bàn giao những chiếc Boeing 787 cho American Airlines đã bị trì hoãn từ tháng 11.2014 sang tháng 1.2015 do chờ đợi sản phẩm của Zodiac. Sự chậm trễ này cũng ảnh hưởng đến việc trang bị thêm cho những chiếc Boeing 777-200 của American Airlines. Các khoang ghế sản xuất theo yêu cầu khách hàng mất nhiều thời gian hơn so với ước tính của Zodiac và sản phẩm loại này vẫn thường được các hãng bay khác đặt hàng.

Tuy Zodiac cho rằng việc giao hàng cho 777-200 “nay đã gần như phù hợp với lịch trình sửa đổi”, nhưng Boeing và Airbus đã công khai trừng phạt Zodiac cho sự chậm trễ. Họ cũng hạn chế việc Zodiac có thể dự thầu đến khi mọi hoạt động được cải thiện. Theo Zodiac, động thái này là “dễ hiểu”, nhưng lưu ý rằng việc lựa chọn nhà cung cấp ghế ngồi là do các hãng bay chứ không phải nhà sản xuất máy bay.

Tâm trạng thất vọng vẫn còn nơi các nhà sản xuất máy bay. Giám đốc điều hành Airbus là Tom Williams cho biết trong một cuộc phỏng vấn gần đây: “Thật khó khăn. Tuy không quá tồi tệ như hồi tháng 10 hoặc 11, nhưng vẫn còn căng thẳng”. Theo hãng Boeing, chi phí bỏ ra để giải quyết vấn đề rất cao: “Lý do chúng tôi đầu tư rất nhiều cho nhà cung cấp, do nó tác động đáng kể đến hệ thống sản xuất của chúng tôi, kể cả việc giao hàng trễ”, Kent Fisher, người quản lý chuỗi cung ứng của Boeing cho biết.

Một phần vấn đề của Zodiac có thể được truy nguồn từ cuộc đình công kéo dài cả tháng từ cuối tháng 9 đến tháng 10, nhưng Zodiac không thể hoàn toàn đổ lỗi cho sự chậm trễ của mình và phải giải quyết những thiếu sót với khách hàng. Đáng chú ý là việc giới thiệu Boeing 777-300ER cũng đã bị trì hoãn vì lý do tương tự.

Hiện nay, sự cố về năng lực vẫn tiếp tục là một trong các vấn đề quan trọng nơi các nhà sản xuất ghế đã sát nhập, khiến các hãng chế tạo máy bay càng không có nhiều lựa chọn về thương hiệu, cũng như Zodiac đã thâu tóm Wiber và Sicma, cùng với Threesixty của hãng bay Virgin.

Sự cố về năng lực tựu trung lại do sự thiếu hụt từ lâu các kỹ sư nội thất máy bay, nên khả năng lập kế hoạch dường như trở nên một mô hình tụt hậu chứ không phải dẫn đầu và những vấn đề lớn trong việc gia tăng sản xuất. Tác động từ việc nhà sản xuất ghế Koito của Nhật thú nhận giả mạo chứng nhận vào năm 2010 với loại ghế lắp đặt trên máy bay của 32 hãng, cũng góp phần khiến cho nguồn cung bị tắc nghẽn, nhưng vẫn chưa được giải quyết.

Boeing 787 bay thử - Ảnh: Boeing

Cả các nhà chế tạo máy bay cũng tự gây rủi ro khi khẳng định hạn chế việc lựa chọn các loại ghế. Theo báo cáo năm 2013 của trang mạng Runway Girl Network, rất ít hãng bay có chuyên môn, quy mô hay năng lực để làm như Lufthansa: “Chúng tôi có thể nhận máy bay rỗng và không sử dụng ghế ngồi của họ”. Nhiều hãng bay muốn có kiểu ghế riêng, nên thường sẽ điều chỉnh theo các thông số kỹ thuật của thương hiệu, nhưng American Airlines, Virgin Atlantic và nhiều hãng khác đã nhận ra rằng: loại hàng đặt theo yêu cầu này thường không được giao đúng hẹn.

Việc chọn đa dạng các nhà cung cấp, ‘chiến thuật’ mà Etihad đang thực hiện với kiểu ghế hạng thương gia ‘Business Studio’ mới trên chiếc B787 và A380 của họ, là một cách giảm thiểu rủi ro, tựa như nếu đặt hết trứng vào một rổ, khi rổ nghiêng tất cả trứng sẽ vỡ.

Bốn nhà sản xuất: Stelia (trước đây là Sogerma, công ty con của Airbus), B/E Aerospace, Recaro và Zodiac đang ở trong vị thế là nhóm độc quyền sản xuất ghế với hai nhà chế tạo máy bay thân rộng  chở từ 100 hành khách trở lên Airbus và Boeing. Dù đang có sự tăng trưởng nơi hãng sản xuất ghế hạng nhất là Thompson và ZIM, cũng như một số tiến bộ của công ty Acro với kiểu ghế LCC slimline, nhưng dường như còn quá ít nhà sản xuất ghế đủ đáp ứng theo yêu cầu của hãng bay.