Cày nát di tích

31/10/2014 10:12 GMT+7

Khu di tích tại xã Xuân Sơn Nam, H.Đồng Xuân (Phú Yên) phát lộ sau trận lũ lịch sử năm 2009 và được Viện Khảo cổ học VN khai quật với nhận định ban đầu đây là lò-mộ thuộc dạng đặc biệt nên đề nghị bảo vệ, tránh xâm hại. Thế nhưng, hiện di tích này bị người dân cày nát để sản xuất.

Cày nát di tích
Di vật của di tích lò-mộ còn sót lại sau khi người dân dùng mày cày xới đất để sản xuất - Ảnh: Đức Huy

Di tích đặc biệt

Khu di tích này nằm dọc bờ sông Cái trên diện tích hơn 3.725 m2. Do lũ năm 2009 cuốn trôi lớp đất dày hơn 1 m nên phát lộ một quần thể với 73 di vật. Viện Khảo cổ học VN đã khai quật khẩn cấp và đã có nhận định ban đầu những di vậy này là loại lò hỏa táng được làm bằng đất nung. “Những lò này sản xuất hàng loạt ở một nơi khác được vận chuyển đến khu vực được chọn làm nơi tiến hành nghi lễ hỏa táng. Trên diện tích 3.725 m2 đã thống kê được 73 lò, có thể nhận định đây là một khu chuyên tiến hành các nghi lễ hỏa táng”, TS Nguyễn Tiến Đông (Viện Khảo cổ học VN) đưa ra giả thuyết.

Theo TS Đông, ngoài tính chất là lò thiêu ở giai đoạn đầu, lò này còn đóng vai trò là một quan tài bằng đất nung ở giai đoạn sau của lễ tang người chết. TS Đông đã gọi loại hình di tích này là lò-mộ. “Đây thật sự là một loại hình di tích rất đặc biệt chưa từng biết đến ở VN”, TS Đông nhận định.

Theo Viện Khảo cổ học VN, căn cứ vào chất liệu đất nung được làm cẩn thận từ nguyên liệu mịn, lọc kỹ, độ nung không cao, kích thước lớn, tồn tại qua thời gian trong điều kiện môi trường rất khắc nghiệt cho thấy đây là một nét kỹ thuật đặc trưng của cư dân Chămpa. Từ đó nhận định rằng, di tích này là của người Chăm và là di tích đặc biệt cần phải bảo vệ. “Ngay lập tức bằng mọi biện pháp bảo vệ khu di tích này, trách sự xâm hại bởi những hoạt động canh tác nông nghiệp hay đào phá di tích với mục đích khác”, TS Đông kiến nghị.

Cày nát di tích
Người dân trồng chuối trên di vật lò-mộ - Ảnh: Đức Huy

Bị quên lãng

Mặc dù đã được các chuyên gia kiến nghị bảo vệ nhưng kể từ sau khi khai quật, khu di tích này đã bị lãng quên. Dần dần sau đó, người dân đã dùng máy cày xới đất để sản xuất nông nghiệp. Ông Lê Mến Thương, Phó chủ tịch UBND xã Sơn Xuân Nam cho biết, toàn bộ diện tích đất trong khu vực di tích lò-mộ đã được giao cho người dân sản xuất nông nghiệp. “Đất đã giao cho dân nên chúng tôi không thể cấm dân được. Người dân đã trồng sắn, mía trên khu đất đó. Nếu là di tích thì cần có qui hoạch cụ thể để vừa đảm bảo quyền lợi của người dân vừa bảo tồn di tích”, ông Thương nói.

Trước thông tin người dân sản xuất trên di tích lò-mộ, ông Hồ Văn Tiến, Giám đốc sở VH-TT-DL Phú Yên cho biết, sở này sẽ có thông báo để người dân có ý thức bảo vệ và chỉ đạo các cơ quan nghiệp vụ của sở đề xuất phạm vi bảo vệ. “Nếu bảo tồn thì chỉ bảo vệ khu vực nhỏ, tương đối tiêu biểu của di tích. Sở đã giao Phòng Di sản và Ban quản lý di tích kiểm tra, có kế hoạch bảo vệ hiện trạng, tránh xâm hại đến di tích”, ông Tiến nói.

Đức Huy

>> Di tích nào cũng đầy vật lạ
>> Chạy' xếp hạng di tích vì danh lợi
>> Tạm giam phó giám đốc bảo tàng 'chạy' xếp hạng di tích
>> Có chứng chỉ hành nghề trùng tu vẫn phá di tích
>> Biến di tích... thành nhà kho !

Top

Bạn không thể gửi bình luận liên tục. Xin hãy đợi
60 giây nữa.