Chỉ cần qua vài mùa mưa mà cứ lặp lại những trận lũ bất thường như vậy, đến đứa trẻ lên 5 cũng biết nguyên nhân do đâu chứ nói chi đến người già. Trận lũ vừa rồi một lần nữa đã xác tín cái điều mà có thể có người vẫn còn hồ nghi về thủ phạm gây ra bao cảnh tang thương cho người dân miền Trung. Chính thủy điện với cách xả lũ “sống chết mặc bay” của các chủ hồ đập là thủ phạm chứ không ai khác.
Trở lại với trận lũ lịch sử vừa rồi. Nếu như cơn bão Haiyan, các đài khí tượng dồn dập thông báo về mức độ nguy hại của cả bão lẫn lũ bao nhiêu thì cơn bão số 15 vừa rồi, việc “dự báo” về tác hại của nó lại “nhẹ nhàng” bấy nhiêu. “Nhẹ nhàng” đến mức, nhiều cư dân ven các con sông lớn không màng quan tâm đến chuyện lũ lụt, để đến khi nước lũ thập thò ngoài ngõ thì mới bắt đầu chạy lụt. Người dân chủ quan là có lý do, vì thực tế thì lượng mưa như vừa rồi là quá đỗi bình thường với họ. Điều không bình thường là ở chỗ, mưa không quá lớn mà nước thì lại lớn đột ngột. Nhiều người đã trải qua hàng chục mùa lũ dữ ở miền Trung nhưng chưa thấy có năm nào mà chỉ trong 2 giờ, nước lũ đã ngấp nghé đến tận nóc nhà như trận lũ vừa rồi. Lo chạy tháo thân có khi còn không kịp, nói gì đến chuyện thu dọn tài sản.
Rõ ràng, trong trận đại hồng thủy vừa qua có sự tiếp sức rất tích cực của các hồ thủy điện. Các hồ chứa không những “góp phần cắt lũ” như luận chứng kinh tế mà các chủ đầu tư đã “bảo vệ” trước các hội đồng cấp tỉnh và cấp nhà nước mà còn “hỗ trợ” thêm cho thiên tai. Vì vậy, báo cáo của Văn phòng thường trực phòng chống lụt bão và tìm kiếm cứu nạn gửi Bộ Công thương cho rằng trong đợt lũ vừa qua, không có nhiều thủy điện xả lũ và mức xả không lớn là một cách nói rất thiếu trách nhiệm với dân.
“Đổ lỗi cho trời” là một cách chối bỏ trách nhiệm nhẹ nhàng nhất nhưng những gì diễn ra ở miền Trung trong đợt lũ vừa rồi đã không cho phép các chủ đập thủy điện vô can. 24 người chết, 10 người mất tích do lũ là những con số nhói buốt. Cơn lũ cũng đã tàn phá ghê gớm cơ sở hạ tầng và cướp đi nhiều tài sản của người dân. Sẽ không thiệt hại nhiều nhân mạng và tài sản như thế nếu như việc xả lũ từ các công trình thủy điện có trách nhiệm và khoa học hơn.
Trong câu chuyện tang thương này không thể không nói đến một phần trách nhiệm của các nhà “đo nắng đong mưa”. Bão Haiyan báo “mưa rất to khu vực Quảng Nam, Quảng Ngãi” thì chả thấy giọt nào, còn bão số 15 đổ bộ vào Ninh Thuận thì nước lại nhấn chìm suốt 4 tỉnh miền Trung cách cơn bão những 500 - 600 km. Thủy điện thì tin vào dự báo bên khí tượng để xả lũ mà khí tượng thì mọi người đều biết, báo mưa nhưng có khi nắng, còn báo nắng thì lại... mưa to, cũng là chuyện đã từng.
Trần Đăng
Bình luận