Sáng tạo vì Khát vọng Việt: Giữ được đất sẽ giữ được làng

13/09/2013 06:00 GMT+7

Khi tiếp cận mảnh đất Triêm Tây (xã Điện Phương, H.Điện Bàn, Quảng Nam), nằm ở hạ lưu sông Thu Bồn, kiến trúc sư Bùi Kiến Quốc mê ngay, dù vùng đất này mỗi năm có hàng ngàn mét khối đất lở trôi theo dòng nước dữ.

Sáng tạo vì Khát vọng Việt: Giữ được đất sẽ giữ được làng

KTS Bùi Kiến Quốc - Ảnh: H.T

Cách Cửa Đại (TP.Hội An) không xa, năm 2009, làng Triêm Tây được chính quyền Quảng Nam đưa vào diện di dời bởi sau mỗi mùa mưa lũ, bờ sông sạt lở nặng, dìm một số ngôi nhà và những bờ tre xanh mát, những khu vườn trù phú đổ nhào theo dòng nước dữ. Tình trạng này kéo dài, đã khiến 147 hộ dân ở Triêm Tây lo lắng, bất an, buộc chính quyền địa phương phải lên kế hoạch di dời đầy tốn kém.

Giữ vùng đất lở

Đúng lúc này, kiến trúc sư (KTS) Bùi Kiến Quốc xuất hiện và dự án Khu du lịch sinh thái nhà vườn Triêm Tây được ông đệ trình lên UBND H.Điện Bàn và tỉnh Quảng Nam. Theo KTS Bùi Kiến Quốc, rất nhiều người ngạc nhiên khi thấy ông “nhảy” vào vùng đất “chết” và mọi người đều nghĩ rằng “ông Quốc này có vấn đề”.

Thế nhưng, KTS Bùi Kiến Quốc đã dần thuyết phục được lãnh đạo các cấp đồng ý để ông thực hiện dự án du lịch mà ông nói đúng chất dân quê là “dự án giữ đất, giữ làng” với tổng diện tích đất được cấp gần 15.000 m2.

Đưa chúng tôi đi tham quan một vòng khu du lịch với những căn nhà đơn sơ, dựng phên tre, lợp ngói, song cực kỳ vững chãi nằm dưới bụi tre già, chen lẫn nào là những  cây ổi, cây chuối... xanh tốt. Những con đường vòng vèo dẫn từ khu nhà này sang nhà khác ngập tràn nắng vàng, vang vọng tiếng ve và âm thanh lạo xạo từ những chiếc lá khô rơi rụng được phân định bằng những hàng dâm bụt, chè tàu cắt xén công phu. Ở khu du lịch này, màu xanh là màu chủ đạo, thế thôi. Để có được hình hài đẹp đẽ như ngày hôm nay, KTS Bùi Kiến Quốc phải mất gần 4 năm, trong đó kỳ công nhất phải kể đến chuyện trị thủy, chống sạt lở bờ sông để ổn định con đất. Đứng trên kè bê tông, sát mép nước, sóng vỗ nhè nhẹ, KTS Bùi Kiến Quốc say sưa nói về 3 năm dãi dầu mưa nắng cùng công nhân đổ hàng trăm khối bê tông. “Khi nhận làng, nhận vùng đất sạt lở tè le này, tôi đã dày công nghiên cứu tính toán, thiết kế bờ kè bằng bê tông cốt thép, song phải đặc biệt mềm dẻo với thiên nhiên. Bởi theo quan niệm của tôi, với thiên nhiên không nên dùng lực cản để áp chế, làm thế là đối kháng sẽ không trụ nổi... Và thiết kế kè sông theo hình bậc thang thay thế cách làm kè sông theo kiểu bê tông thẳng đứng cũ kỹ đã thực sự làm cho vùng đất Triêm Tây tồn tại”, KTS Bùi Kiến Quốc nói về chuyện làm kè chống sạt lở bờ sông.

Chưa hết, trên một số đoạn kè, ông còn xây dựng những hồ bơi mini, trồng những hàng cây chỉ cách mép sông không quá vài bước chân. Qua 3 năm cần mẫn, tiêu tốn trên 5 tỉ đồng, hàng chục mét kè sông đã được hoàn thiện, trải bao thử thách, kè đã đứng vững. Sự kết hợp hài hòa giữa thiên nhiên và sự sáng tạo của con người đã làm hồi sinh cho vùng đất nơi đây. Quả thực, đi dọc theo bờ sông Thu Bồn lộng gió, tận mắt chứng kiến cách làm kè sông “không giống ai” này và những ngôi nhà mới xây đơm đầy hoa trái của người dân trong làng mới hiểu được nỗi niềm, tình cảm của KTS Bùi Kiến Quốc đã gửi vào đất này.

“Có giữ được bờ sông, giữ được đất thì mới giữ được dân, rồi mới nói đến chuyện giữ làng, dựa vào làng để phát triển du lịch”, KTS Bùi Kiến Quốc trải lòng sau nhiều năm gắn bó với làng Triêm Tây.

Nói là làm

 

Có giữ được bờ sông, giữ được đất thì mới giữ được dân, rồi mới nói đến chuyện giữ làng, dựa vào làng để phát triển du lịch

KTS Bùi Kiến Quốc tâm sự: “Nếu bạn còn trẻ, bạn đừng ngại thử thách, đừng ngại thất bại. Bởi có trải qua thử thách, có thất bại thì bạn mới có thêm những kinh nghiệm để hoàn thiện bản thân. Trí tuệ, tâm huyết, bản lĩnh, sáng tạo nên dành cho những công việc có ích”.

Trở lại với khát vọng của mình cho vùng quê yên bình bên bờ sông Thu Bồn này, KTS Bùi Kiến Quốc bộc bạch: “Dự án Khu du lịch sinh thái nhà vườn Triêm Tây này là một thí điểm về việc liên kết giữa bảo vệ vùng quê và phát triển du lịch. Dự án có ý nghĩa to lớn cả về kinh tế và văn hóa khi nó đạt được cùng lúc nhiều mục đích như bảo vệ được bản sắc văn hóa lâu đời của người dân và với nguồn thu nhập từ một mô hình du lịch “nông thôn” sẽ tạo điều kiện để họ cải thiện cuộc sống cả về vật chất lẫn tinh thần. Họ sẽ không phải bỏ làng quê đi nơi khác để kiếm kế mưu sinh”.

Vị KTS đã có 40 năm sống ở Pháp, là viện sĩ Viện Kiến trúc sư Pháp, kinh qua hàng trăm công trình ở các nước tiên tiến, và đã bước qua tuổi 70 say sưa với làng, với quê, vẫn đau đáu làm thế nào để người dân sống được với nghề truyền thống của người dân trong làng: “Triêm Tây là một vùng đất được biết đến với những nghề truyền thống lâu đời như nghề chiếu, nghề mộc, nghề gốm. Có những nghệ nhân đã đi vào lịch sử bởi bàn tay tài hoa của mình. Những cái tên “làng nghề chiếu chẻ Triêm Tây”, “làng đồng Phước Kiều” luôn là những địa danh được nhiều người biết đến. Tuy nhiên, những năm gần đây làng nghề ít phát triển và có chiều hướng mai một dần vì thu nhập của người dân từ các sản phẩm này không đủ để trang trải cuộc sống. Vì thế chúng tôi quyết giữ lại các nghề này để phục vụ cho du lịch, khách tham quan. Đây cũng là tiền đề mấu chốt để người dân gắn bó với làng”.

Nói là làm. Từng ngôi nhà thôn dã được giữ gìn nguyên trạng, hay tôn tạo và cả xây mới để tạo một không gian làng Việt đúng nghĩa, thân thiện với môi trường, với bàn thờ tổ tiên, với không gian sinh hoạt gia đình Việt, được xây dựng bằng vật liệu tre, gỗ thuần túy và 100% lắp ghép. Mỗi căn nhà rộng 3,6 m, dài 4,8 m tiêu chuẩn, sườn tre, lợp tranh, vách gỗ với thiết kế cửa song sập, vừa giải quyết ánh sáng, vừa điều chỉnh nhiệt độ... “Với mô hình nhà này, nói dại miệng, nếu lỡ tôi có bỏ dự án thì cũng không phải để lại một đống bê tông cốt thép gây hại môi trường, cảnh quan”, KTS Bùi Kiến Quốc thẳng thắn.

Không những vậy, ông còn đeo đuổi kế hoạch bảo tồn, phát triển bãi bồi ven sông Thu Bồn ở xã Điện Phương, mà theo ông là ở làng phải giữ được tầm nhìn bao quát xanh mát mắt.

 TS Nguyễn Ngọc Vũ: Khơi dậy tiềm năng tự học và sáng tạo

Chuyên mục Sáng tạo vì Khát vọng Việt giới thiệu chân dung những người bạn của Trung Nguyên, bất kể tuổi tác, thành phần, trong hay ngoài nước... Họ là những con người đang ngày đêm miệt mài sáng tạo trong các lĩnh vực chuyên môn, đóng góp trí não, tâm sức, truyền đi ngọn lửa khát vọng, tạo cảm hứng cho thanh niên VN, khơi dậy khát khao đua tranh với thế giới để cùng sáng tạo tương lai một VN hùng mạnh và ảnh hưởng.

Hữu Trà

Top

Bạn không thể gửi bình luận liên tục. Xin hãy đợi
60 giây nữa.