 |
|
Tàu hải giám số hiệu 84 của TQ xâm phạm vùng biển thuộc chủ quyền của Việt Nam trong vụ tàu Bình Minh 02 bị cắt cáp ngày 26.5 - Ảnh: AFP |
Ấn phẩm chủ nhật của báo Straits Times ngày 5.6 có bài viết Món thân mật trong thực đơn (Geniality is on the menu) thuật lại không khí bữa ăn trưa ngày 4.6 mà nước chủ nhà Singapore dành cho trưởng đoàn các nước tham dự Diễn đàn An ninh châu Á - Thái Bình Dương Đối thoại Shangri-La (SLD) từ 3 - 5.6.2011.
Theo bài báo, không khí bữa tiệc rất thân mật. Khác với bữa ăn trưa tương tự năm trước (không khí khá căng thẳng sau khi Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Robert Gates và Phó tổng tham mưu trưởng quân đội TQ Mã Hiểu Thiên tung ra những lời gay gắt trong phòng hội nghị). Lần này, ông Gates đã không còn đưa ra những lời thách thức hay cáo buộc nào đối với Bộ trưởng Quốc phòng TQ Lương Quang Liệt.
Rất nhiều cam kết…
|
Mỹ kêu gọi giải pháp hòa bình cho biển Đông Giới chức Mỹ vừa tuyên bố Washington quan ngại về những căng thẳng liên quan tới tranh chấp ở biển Đông và kêu gọi tìm giải pháp hòa bình cho tình hình này. AFP hôm 10.6 dẫn lời phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ Mark Toner cho hay: "Chúng tôi lo ngại trước một số thông tin gần đây về tình hình ở biển Đông" và nhấn mạnh việc phô trương sức mạnh và các hành động khác chỉ làm căng thẳng leo thang. Cũng vào ngày 10.6, Văn phòng thượng nghị sĩ Mỹ Jim Webb ra thông cáo báo chí bày tỏ quan ngại sâu sắc về việc TQ liên tiếp sử dụng vũ lực để khẳng định tuyên bố chủ quyền tại biển Đông, nhất là các vụ tàu TQ cắt cáp, quấy rối tàu Bình Minh 02 và Viking II trong vùng biển thuộc chủ quyền Việt Nam. Ngày 13.6, nghị sĩ Webb dự kiến trình một nghị quyết lên Thượng viện Mỹ lên án việc TQ sử dụng vũ lực tại biển Đông và kêu gọi tìm giải pháp đa phương và hòa bình cho các tranh chấp tại vùng biển này. Văn Khoa |
Ông kêu gọi thế giới thực hành 4 nguyên tắc hợp tác an ninh. Đó là: bình đẳng và tôn trọng những lợi ích cốt lõi và quan tâm chính yếu của nhau; hiểu biết và tin cậy để hiểu những ý đồ chiến lược của nhau; chia sẻ với nhau khi hạnh phúc, lúc đau thương, bằng cách không tạo liên minh để làm hại bên thứ ba; và cởi mở với tất cả, đoàn kết và hợp tác để cùng nhau đóng góp cho an ninh châu Á - Thái Bình Dương.
Trong bài phát biểu kéo dài hơn 45 phút, ông Lương khẳng định: TQ cam kết vì hòa bình và ổn định của khu vực thông qua hợp tác an ninh; tạo dựng sự tin cậy lẫn nhau và lợi ích chung thông qua hợp tác an ninh; thực hiện nghĩa vụ quốc tế thông qua hợp tác an ninh.
Về vấn đề biển Đông, ông Lương nói: "TQ cam kết duy trì hòa bình và ổn định trên biển Đông". Chính vì vậy, năm 2002 TQ đã ký kết với ASEAN Tuyên bố chung của các bên về ứng xử ở biển Đông (DOC) và đang đối thoại với ASEAN để thực thi tuyên bố này. Có điều, Bộ trưởng Quốc phòng TQ không nhắc tới Công ước LHQ về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS). Công ước này được giáo sư Robert Beckman, Giám đốc Trung tâm Luật quốc tế thuộc ĐH quốc gia Singapore, gọi là "hiến pháp quốc tế" với hơn 160 quốc gia phê chuẩn và tuân thủ. Trong khi đó, dù Mỹ chưa chính thức phê chuẩn UNCLOS, ông Gates hôm 4.6 cũng kêu gọi các nước giải quyết bất đồng về biên giới trên biển theo văn bản pháp lý có tính chất phổ quát toàn cầu này.
…nhưng hành động trái ngược
Lời nói chưa kịp để gió thổi bay, ngay sáng 9.6, tàu cá mang số hiệu 62226 được sự yểm trợ của 2 tàu ngư chính 311 và 303 của TQ đã hung hăng lao về phía tuyến cáp khảo sát của tàu Viking II, do Tập đoàn dầu khí quốc gia Việt Nam (PVN) thuê đang tiến hành thu nổ địa chấn 3D tại lô 136.03 thuộc khu vực thềm lục địa của VN.
Gần như cùng thời điểm đó, tại Philippines, quốc gia cũng đang bị tàu TQ liên tục quấy rối, Đại sứ TQ tại nước này, ông Lưu Kiến Siêu lớn giọng cảnh cáo các nước tránh xa biển Đông. "Chúng tôi yêu cầu các bên dừng ngay việc tìm kiếm khả năng khai thác tài nguyên trong vùng biển của TQ. Đồng thời, nếu nước nào muốn thì có thể đàm phán với TQ về khả năng hợp tác cùng khai thác", báo Philippine Daily Inquirer trích lời ông Lưu. Ông này cũng tuyên bố: "Chúng tôi đang thực thi quyền tài phán của mình trong vùng này, vì vậy chúng tôi sẽ làm bất cứ việc gì thích hợp để thực thi quyền ấy".
Những hành động trái ngược ngay lập tức sau những cái bắt tay và những lời hoa mỹ của TQ vừa kể trên, thật ra, không có gì lạ đối với thế giới. Ngay sau hôm kết thúc SLD, báo Straits Times ngày 6.6 đã đăng bài bình luận của nhà phân tích Michael Richardson "tiên đoán" điều gì sắp xảy ra ở biển Đông, mà đặc biệt là đối với Philippines.
Trong bài viết có tựa đề Bắc Kinh tăng nhiệt ở biển Đông trên báo Straits Times, chuyên gia Michael Richardson nói rằng: "Cho đến gần đây Manila vẫn tỏ ra nhún nhường bởi lo sợ đối đầu ngoại giao với TQ". Và bởi vậy, "TQ có lẽ xem Philippines là mục tiêu "mềm", bất kể "Philippines là một đồng minh lâu dài của Mỹ, trong khi Việt Nam và Malaysia thì không (là đồng minh của Mỹ - PV)".
Liệu Washington có đem lại sự bảo đảm cho Manila tương tự như Washington đã làm đối với Nhật Bản, sau khi nước này bị TQ gây hấn trên đảo Senkaku hồi tháng 9.2010? Câu trả lời là rất mơ hồ, tác giả Richardson lý luận. Lý do là hiệp ước đồng minh giữa Mỹ và Philippines ký năm 1951, chỉ nhắc đến trường hợp Philippines bị tấn công quân sự ở vùng Thái Bình Dương chứ không có giá trị nếu chuyện đó xảy ra trong vùng biển Đông. Chính vì vậy, "nếu TQ thấy được điểm yếu này, họ sẽ bôi đậm nó lên để tiếp tục chính sách cứng rắn ở biển Đông", nhà báo này nhận định.
Điều đáng tiếc là ở tại SLD, tiếng nói về câu chuyện biển Đông của Philippines khá mờ nhạt, mặc dù trước đó Bộ trưởng Quốc phòng nước này, ông Voltaire Gazmin, tuyên bố sẽ đưa các vụ tấn công mới nhất của TQ vào vùng biển của nước này ra trước toàn thể hội nghị. Chỉ đến khi được các đại biểu đặt câu hỏi, ông Gazmin mới nói: "Hành động uy hiếp của TQ không nhất thiết làm Philippines lo sợ".
Trong khi đó, Bộ trưởng Quốc phòng VN, đại tướng Phùng Quang Thanh đã nhẹ nhàng mà thẳng thắn vạch trần sự giả dối, sự bất nhất giữa hành động và lời nói của TQ. Bên cạnh việc liệt kê ra hàng loạt những vụ vi phạm công pháp quốc tế và xâm phạm chủ quyền Việt Nam của TQ, đại tướng Phùng Quang Thanh chỉ rõ: "Chúng tôi luôn mong muốn TQ thực hiện như là những tuyên bố của mình, công khai với toàn thế giới".
|
Bắc Kinh phải kiềm chế trên biển Đó là tựa bài xã luận đăng trên báo Yomiuri Shimbun của Nhật Bản hôm 10.6 về tình hình gần đây ở biển Đông. Bài xã luận có đoạn: "Chính quyền TQ lập luận rằng nước này có chủ quyền và quyền tài phán đối với vùng biển này. Dù thế nào đi nữa, tuyên bố đơn phương của TQ rõ ràng không thể chấp nhận được". Tờ báo còn nhận định với những hành động đơn phương gần đây ở biển Đông, TQ đã vi phạm Tuyên bố chung của các bên về ứng xử ở biển Đông (DOC), ký với ASEAN hồi năm 2002, và nhấn mạnh: "TQ sẽ không bao giờ có được lòng tin của cộng đồng quốc tế nếu họ không làm theo những gì đã nói". Cũng theo bài xã luận, các nước ASEAN cần đoàn kết giữ cho biển Đông không trở thành "ao nhà" của TQ và đẩy mạnh đàm phán với nước này để xây dựng Bộ quy tắc ứng xử ở biển Đông (COC), có tính ràng buộc pháp lý hơn DOC. Minh Trung |
Thục Minh
(Văn phòng Singapore)
Bình luận