Sau khi khảo sát, nghiên cứu, các nhà khảo cổ xác định Trường Lũy Quảng Ngãi - Bình Định dài hơn 127 km, trong đó đoạn chạy qua địa bàn tỉnh Quảng Ngãi là 113 km, băng qua 8 huyện, gồm: Trà Bồng, Sơn Tịnh, Sơn Hà, Tư Nghĩa, Minh Long, Nghĩa Hành, Ba Tơ, Đức Phổ và hơn 70 đồn (bảo) còn tương đối nguyên vẹn. Tiêu biểu như di tích Thiên Xuân, Khánh Giang, Rùm Đồn, đèo Chim Hút (xã Hành Dũng, huyện Nghĩa Hành). Một số đoạn lũy tiêu biểu như lũy Trà Sơn, Trà Xuân, Trà Bình (huyện Trà Bồng), Nghĩa Thắng, Nghĩa Thuận (huyện Tư Nghĩa), Hành Dũng (huyện Nghĩa Hành), Ba Động (huyện Ba Tơ).
|
|
Trường Lũy là một công trình kiến trúc hùng vĩ, chạy dài gần hết chân dãy Trường Sơn Đông thuộc địa phận tỉnh Quảng Ngãi, được xây bằng đất hoặc đá. Độ cao trung bình của lũy là 2m. Các đồn phần lớn có hình chữ nhật, mỗi cạnh dài từ 25-30m, tường đồn cao 4m. Ở những vị trí quan trọng về quân sự và kinh tế, có những đồn được xây dựng với diện tích hàng chục héc ta.
Dọc theo Trường Lũy còn có các con đường cổ, hào và các chợ phiên nằm lân cận. Theo các nhà khảo cổ học, Trường Lũy không chỉ có chức năng bảo vệ mà còn có chức năng giao thương, trao đổi văn hóa giữa miền xuôi và miền ngược. Đây cũng là một di tích kiến trúc, bao gồm các yếu tố: thành lũy, đồn - đường cổ, có giá trị văn hóa đặc biệt, là công trình kiến trúc dài nhất Đông Nam Á, đa dạng về chất liệu, có cấu trúc độc đáo, một biểu tượng cho công sức lao động sáng tạo của nhân dân trải qua nhiều thời kỳ lịch sử.
Với giá trị lịch sử, văn hóa, khoa học và tiềm năng phát triển du lịch của di tích Trường Lũy Quảng Ngãi, ngày 9.3.2011, Bộ VH-TT-DL đã công nhận xếp hạng di tích Trường Lũy Quảng Ngãi là di tích Quốc gia.
Hiện nay, các nhà khoa học trong và ngoài nước đang tiếp tục nghiên cứu, làm sáng tỏ thêm các giá trị văn hóa, lịch sử của di tích Trường Lũy để tiến hành lập dự án bảo tồn và phát huy giá trị di tích đặc biệt này trong việc phát triển du lịch.
Tin, ảnh: Hiển Cừ
Bình luận