Cứ tưởng trẻ ngoan Bé Lê Hoài Th., 2 tuổi, là con của một người mẹ làm công nhân tại khu công nghiệp Sóng Thần, Bình Dương. Bé không có cha, chỉ sống với bà ngoại và mẹ tại một nhà trọ 13m2 tại H.Dĩ An (Bình Dương). Bé được mẹ đưa đến Trung tâm Tham vấn tâm lý trẻ em (Bệnh viện Tâm thần T.Ư 2) với triệu chứng chậm nói. Đã 3 tuổi nhưng bé chưa nói rõ, từ ngữ nghèo nàn, phát âm khó khăn, thờ ơ và có những hành vi lạ lùng như chỉ chơi một mình, tự hủy hoại bản thân... Tự kỷ là hội chứng gồm nhiều hành vi đặc biệt. Những mặt có ảnh hưởng nặng nhất là ngôn ngữ và liên lạc; tư tưởng và hành vi; và kỹ năng giao tiếp xã hội. Tự kỷ thường tiến triển trong ba năm đầu ở trẻ. Trẻ tự kỷ thường không màng đến người khác ngay khi mới được sinh ra, nên lúc đầu cả gia đình đều hài lòng vì tưởng trẻ rất ngoan, không khóc nhiều như trẻ khác. Nhưng càng về sau, sự hài lòng đó chuyển thành nỗi lo thực sự khi trẻ thờ ơ với mọi người xung quanh. Trẻ dường như không quan tâm tới hành động của người thân trong gia đình, thậm chí là những hành động quen thuộc như gọi tên trẻ, các biểu hiện âu yếm. Trẻ thường chơi một mình, không tham gia vào các hoạt động khác của bạn bè, người thân. Đôi khi trẻ có phản ứng mạnh mẽ khi được bồng ẵm, không thích được ôm sát vào lòng. Ngôn ngữ là một trong các đặc điểm nổi bật của chứng tự kỷ và biểu lộ qua nhiều hình thức. Trẻ chậm nói và khó khăn trong việc học nói, một số trẻ không biết nói, có trẻ nói rành nhưng không biết thay đổi giọng cho phù hợp với khung cảnh. Nặng nhất là trẻ không nói lúc nhỏ mà tới khi lớn lên khả năng đó cũng không được cải thiện. Trẻ tự kỷ thường hiểu lời nói theo nghĩa đen, không hiểu theo nghĩa bóng. Do đó những lời nói ẩn dụ đối với trẻ tự kỷ thường không có ý nghĩa. Trẻ chỉ có thể hiểu những từ cụ thể hóa, còn khả năng trừu tượng hóa rất yếu... Tiếp nữa, trẻ tự kỷ yếu kém về mặt giao tiếp xã hội, không biết những quy tắc xã giao, những điều cấm kỵ. Trẻ thường làm theo ý riêng của mình (ví dụ một thiếu niên tự kỷ tự nhiên sờ má một thiếu nữ không quen biết ngoài đường mà chẳng màng đến mọi người xung quanh...). Nhiều khi trẻ tự nhiên la khóc giữa đường mà cha mẹ không hiểu nguyên nhân vì sao. Bên cạnh đó là thói quen cứng nhắc, đòi hỏi theo sát thông lệ hằng ngày trong đời sống, nếu thông lệ, thói quen bị thay đổi thì tỏ ra hết sức giận dữ tới mức hung bạo. Trẻ tự kỷ thường chơi một thứ chúng thích, ngày nào cũng như ngày nào, nếu chúng ta thay đổi thói quen đó, trẻ sẽ giận dữ và có những hung tính; trẻ có tật si mê lạ lùng - không ngạc nhiên khi thấy một trẻ tự kỷ chơi một trò chơi mà không biết chán, hay ngồi hàng giờ ngắm nghía một vật nào đó chúng thích, hay hát đi hát lại một bài hát. Cần phát hiện sớm Mỗi phụ huynh khi có con bị tự kỷ thường đặt ra câu hỏi tại sao bé lại mắc hội chứng này? Nhiều cặp vợ chồng chỉ trích nhau, đổ thừa cho nhau vì nguyên nhân gây chứng tự kỷ ở trẻ là do vợ hoặc chồng. Tuy nhiên, hiện nay chưa xác định được nguyên nhân nào rõ ràng gây ra chứng tự kỷ. Có nhiều ý kiến khác nhau được nêu ra về nguyên nhân của chứng này, và mỗi ngày người ta lại có những khám phá lẫn giả thuyết mới. Việc xác định một trẻ có mắc chứng tự kỷ hay không là một việc cực kỳ khó khăn và phức tạp. Nó đòi hỏi phải có sự phối hợp của các nhà chuyên môn có kinh nghiệm như: bác sĩ tâm thần nhi, chuyên gia tâm lý, chuyên gia về giọng nói và ngôn ngữ, chuyên gia thính giác... Chính vì vậy các chuyên gia khuyến cáo các bậc phụ huynh có con mắc chứng tự kỷ đừng nên cố gắng tìm hiểu nguyên nhân, nhiều khi dẫn tới mâu thuẫn hoặc đổ vỡ gia đình, mà hãy đưa trẻ đến các nhà chuyên môn để được định bệnh và có phương cách chữa trị phù hợp. Chúng tôi nêu ra những đặc điểm nói trên ở trẻ tự kỷ để các bà mẹ, ông bố biết nhằm sớm phát hiện, đưa trẻ đến với nhà chuyên môn. Lê Minh Công (BV Tâm thần T.Ư 2)
Bình luận (0)