Đất Quảng làm giàu từ trầm hương

Hạ sơn, trồng trầm

Cây trầm hương có tên khoa học là Aquilaria Crassma Pirre et Lecome, được dân xứ Quảng gọi là cây gió bầu, cây tóc. Những thập niên 70, 80 của thế kỷ XX, hàng ngàn người dân tứ xứ đã đổ về vùng núi non hiểm trở ở các tỉnh khu vực miền Trung - Tây Nguyên, trong đó có Quảng Nam để khai thác trầm trái phép. Nhiều câu chuyện ly kỳ xung quanh những cái chết bi ai cũng như những chuyến hàng trúng đậm kỳ nam đã làm cho nhiều người dân, nhất là các vùng núi Quảng Nam háo hức lên rừng. Sau này, rừng thưa vắng trầm, dù có lúc có nơi, thỉnh thoảng có một vài người “vô mánh” như ở Đại Lộc, Phú Yên vừa qua, nhưng con số này cũng không nhiều.

Núi rừng hết trầm, cũng là lúc dân chuyên nghề khai thác trầm nghĩ ra cách đưa cây gió rừng về nhà trồng, chăm sóc và tạo trầm cho cây gió. Ở làng Trung Phước, xã Quế Trung, huyện Quế Sơn (Quảng Nam) nhiều người cũng hạ sơn về làng và phát triển nghề trồng gió bầu, trở thành triệu phú hợp pháp mà không phải nhọc nhằn băng rừng, lội suối, đối diện với bao bệnh tật hiểm nguy. Những cây gió bầu tuổi đời cao đã cho ra hạt. Người dân lại lấy hạt này đem ươm. Và thêm một nghề ươm trồng cây gió đã làm cho một số người đi tiên phong trong lĩnh vực này trở thành triệu phú lúc nào không hay. Bây giờ, ở hầu hết các huyện miền núi tỉnh Quảng Nam, đâu đâu cũng dễ dàng bắt gặp người dân trồng gió con.

Người thợ đang tạo cảnh cho cây trầm

Tạo trầm trên cây gió vườn

Đây là việc làm hết sức công phu, tỉ mỉ rất ít người biết được thủ thuật. Thông thường cây gió trong vườn trồng từ 10 - 15 năm thì bắt đầu tạo trầm. Ban đầu người có nghề thử tạo trầm cho cây gió bằng cách đóng vào thân cây những mảnh sắt để tạo ra các “vết thương lòng” trong cây gió, buộc nó nphải tiết ra chất “kháng sinh” để khống chế vật lạ nằm trong thân. Quả nhiên, cách làm này có công hiệu khi những cây gió phản kháng mảnh liệt với “vật thể lạ” và đã có người thu được ít trầm từ cách làm thủ công này, tuy trầm kết tụ không nhiều và chất lượng cũng chỉ ở mức... làng nhàng! Không bỏ cuộc, dân xứ Quảng tiếp tục hàng loạt cuộc nghiên cứu, thử nghiệm qua nhiều năm liên tục. Cuối cùng họ đã thu được kết quả khả quan nhờ tạo trầm bằng phương pháp tác động sinh học. Từ đây, việc tạo trầm trên cây gío bầu dễ dàng hơn, kỹ thuật tạo trầm theo ý muốn và thời gian lấy trầm cũng được rút ngắn đã mang lại hiệu quả kinh tế thiết thực cho dân trồng gío bầu ở Quảng Nam.

Đến nay, kỹ thuật tạo trầm đã được nâng lên một bước đáng kinh ngạc. Trên cây gió 10 - 15 năm, người ta đục thành dãy thẳng hàng quanh thân cây với mật độ vừa phải để tạo trầm. Một chuyên gia cho biết, một người có “đẳng cấp” phải biết đục lỗ vừa phải, sao cho cây không chết và tạo trầm chất lượng... Theo kinh nghiệm của dân Quảng, gió bầu sống trên vùng đất khô cằn, nắng gió dứt khoát cho trầm. Nếu không xử lý để tạo được trầm thì bán gỗ làm nhang cũng “rủng rảng” tiền hơn các loại cây khác. Một cây gió tuổi đời từ 7 - 8 năm đã có thể “gá” cho thương lái để họ tuỳ nghi sử dụng (tạo trầm, khai thác) với giá từ 10 - 12 triệu đồng/cây.

Trầm cảnh lớn có giá vài chục triệu đồng - H.T

Thương hiệu từ trầm hương

Trầm hương là một vị thuốc quý được dùng để chữa trị nhiều căn bệnh như hen suyễn kinh niên, bí tiểu, đầy bụng, phù thủng... Trầm hương cũng chiếm vị trí quan trọng trong ngành sản xuất mỹ phẩm cao cấp. Tinh dầu trầm hương có tác dụng giữ mùi hương trong nước hoa và phấn sáp thơm lâu. Thân cây mềm, nhẹ, dai cũng được dùng để sản xuất giấy thơm cao cấp. Chính vì công dụng quá ư nhiều và hữu hiệu này, nên giá trầm hương cũng “đội sổ”. Trầm hương loại 1 có giá trên 6.000 USD/kg, tinh dầu trầm xuất khẩu ở mức từ 7.000 - 8.000 USD/lít. Theo anh Lê Hải Hùng - Giám đốc Công ty cổ phần trầm hương Quế Sơn (Quảng Nam) có địa chỉ đặt tại làng Trung Phước, xã Quế Trung, hiện cây gió bầu đang được tận dụng tối đa để làm ra những sản phẩm trầm hương chất lượng.

Ngoài các sản phẩm truyền thống như hương trầm, giác trầm cao cấp... ở xứ quảng đang hình thành một nghề mới cũng từ trầm - đó là nghề trầm cảnh. Những thân cây gió sau khi tạo trầm, khai thác được những người thợ lành nghề cắt tỉa, tạo dáng... biến thành những sản phẩm trang trí cao cấp với giá cũng trên trời! Theo anh Lê Hải Hùng, một cây trầm cảnh có giá từ vài chục triệu đến vài trăm triệu đồng đang được các gia đình khá giả mua về để vừa làm vật trang trí, vừa chống gío độc, trừ tà ma...

Dân xứ Quảng đã trở nên giàu có nhờ cây gió bầu!

Bài, ảnh: Hữu Trà