* Vì sao "đang yên đang lành" ở Paris chị lại về nước mở gallery?
- Rời Việt Nam khi còn bé, nhưng không lúc nào tôi nguôi nhớ cội nguồn. Vì vậy, tôi nung nấu ý nghĩ phải làm gì đó cho đất nước. Từ những thập niên 80-90, tôi đã về nước tham gia các dự án phát triển kinh tế, các dự án nhân đạo... Còn bây giờ, khi các công ty, tập đoàn kinh tế dập dìu vào Việt Nam, thì tôi lại nghĩ phải làm "một cái gì đó" để phát triển, gìn giữ văn hóa. Việc lập ra Maison des arts là nhắm tới mục tiêu đó.
* Trong thời buổi "nhà nhà mở gallery, người người mở gallery" mà thực trạng hoạt động thì vừa cầm chừng, vừa chụp giật, vậy mở gallery như chị có phải là cách khôn ngoan?
- Maison des arts không giống những gallery khác, không kinh doanh nghệ thuật như một loại hàng hóa. So với những L'Espace, Goethe, Hội đồng Anh mà đằng sau đó là sự bảo trợ của các chính phủ, thì số tiền đổ vào Maison des arts thật chẳng thấm vào đâu, nếu đi chơi vài chuyến thì có lẽ cũng hết sạch (cười). Bù lại, tôi tự tin mình là người có tâm huyết và có óc tổ chức.
* Vậy sự chọn lựa các tác phẩm để trưng bày trong Ngôi nhà nghệ thuật căn cứ vào những tiêu chí nào?
- Tôi chủ trương Ngôi nhà nghệ thuật là nơi hội tụ các loại hình nghệ thuật từ cổ đại đến đương đại, kể cả massage, spa. Tôi quan niệm massage cũng là một loại hình nghệ thuật, đó là nghệ thuật sống, nghệ thuật hưởng thụ cuộc sống, chứ không phải là massage đã bị "biến dạng" ở Việt Nam. Bên cạnh đó, tôi chủ trương tìm kiếm, phát hiện tài năng nghệ thuật trẻ Việt Nam. Bạn sẽ thấy chúng tôi không chỉ giới thiệu các họa sĩ đã nổi tiếng, mà còn giới thiệu những tài năng chưa nổi tiếng. Tôi biết hiện nay, nhiều họa sĩ có tài, có tâm, nhưng vì kiếm sống đã phải chấp nhận sáng tác xa dần tiêu chí nghệ thuật. Maison des arts muốn giúp họ quay lại nghệ thuật thực sự. Triển lãm Đối thoại của họa sĩ Lục Quốc Nhượng khai mạc chiều ngày 14.3 là một ví dụ. Maison des arts tài trợ hoàn toàn từ khâu tổ chức triển lãm, tiệc ngọt, làm thông cáo báo chí...
* Chị tự bỏ tiền túi để xây dựng Ngôi nhà nghệ thuật, trong khi hiệu quả kinh tế thì không đáng kể, còn hiệu quả văn hóa thì không phải là cái có thể nhận thấy ngay trước mắt. Vậy có mạo hiểm không khi trở thành "Mạnh Thường Quân" của một nền nghệ thuật mới đang ở thời kỳ thai nghén chập chững?
- Hiệu quả hoạt động văn hóa không phải là lời lãi đo được bằng vật chất. Nếu về Việt Nam để mua đất thì ngay từ những năm 89, 90, tôi đã là "tỷ tỷ phú" rồi (cười)! Nếu vì tiền, nếu chỉ nghĩ đến tiền, tôi đã không lập Maison des arts. Tôi từng lái xe đẹp, từng ở khách sạn 5 sao, từng sở hữu 2 ngôi nhà lớn và 5-7 chiếc ô tô. Những thứ đẹp đẽ, sang trọng ở đời, tôi cũng từng trải qua. Nhưng giờ tôi thấy mình bắt đầu già. Giờ thì tôi đi một cái xe hạng bét, có quẳng ra đường chưa chắc trộm đã thèm lấy. Cái đích nhắm tới của tôi không phải là nhà đẹp và xe đẹp, mà là đi tìm những giá trị nhân bản. Còn hạnh phúc là khi tìm được, gặp được. Những buổi sáng thức dậy, từ ban công Maison des arts nhìn ra Văn Miếu, tôi thấy những tán lá xanh non mới nhú, nghe thấy tiếng lích chích của một vài chú chim non, đấy là một khoảnh khắc hạnh phúc hiếm có. Khi ấy, tôi thấy mình giống như một con cá hồi, nó đã bơi được ra biển lớn, nhưng rồi không đành lòng ở mãi nơi đó, nó lại vượt qua bao ghềnh thác để trở về nơi sinh ra, và chết ở đó.
* Nhưng có người nói chị tạo ra Maison des arts là để "mua danh" cho mình?
- Tôi không quan trọng việc mọi người nghĩ gì, mà quan trọng là bản thân tôi làm được gì, và hiệu quả của những việc ấy đến đâu.
* Vậy chị có tính đến khả năng thất bại trong dự án Ngôi nhà nghệ thuật khi chị chỉ là người yêu nghệ thuật và có chút lưng vốn (tiền bạc)?
- Tôi chỉ muốn góp một viên gạch để xây tương lai. Hơn nữa, ở Pháp, tôi cũng đã có hơn 30 năm kinh nghiệm tổ chức các hoạt động văn hóa, và từng là người khởi xướng Ngôi nhà Việt Nam tại Pháp.
Y Nguyên (thực hiện)
Bình luận (0)