Không còn kêu oan, cựu điều tra viên Hoàng Văn Hưng có thoát án chung thân?

Ngày mai 25.12, TAND cấp cao sẽ xét xử phúc thẩm đối với 21 bị cáo có đơn kháng cáo trong vụ án "chuyến bay giải cứu". Người được dư luận quan tâm nhất lúc này là bị cáo Hoàng Văn Hưng (cựu Trưởng phòng 5, Cơ quan An ninh điều tra, Bộ Công an).

Tại phiên sơ thẩm hồi tháng 7, ông Hưng bị TAND TP.Hà Nội tuyên phạt án chung thân về tội lừa đảo. Suốt quá trình diễn ra phiên xử và cả sau khi tòa đã tuyên án, bị cáo liên tục kêu oan. Tuy nhiên, đến hôm qua 23.12, trao đổi với Thanh Niên, luật sư của ông Hưng cho biết cựu điều tra viên đã thay đổi nội dung kháng cáo từ kêu oan sang xin giảm nhẹ hình phạt, đồng thời tác động đến gia đình khắc phục toàn bộ hậu quả.

Việc Hoàng Văn Hưng thay đổi kháng cáo là diễn biến tố tụng khiến nhiều người bất ngờ. Với tình tiết này, liệu cựu điều tra viên có thoát án chung thân mà tòa sơ thẩm đã tuyên?

TRẦN PHAN

Muốn được giảm án thì phải nhận tội

Theo bản án sơ thẩm, bị cáo Hoàng Văn Hưng phạm tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Dù không còn nhiệm vụ, quyền hạn trong việc giải quyết vụ án "chuyến bay giải cứu", bị cáo Hưng vẫn thông tin gian dối để nhận 800.000 USD (tương đương 18,8 tỉ đồng) từ Tổng giám đốc và Phó tổng giám đốc Công ty Bluesky - một trong những công ty tổ chức chuyến bay đưa công dân từ nước ngoài về Việt Nam trong dịch Covid-19.

Cầm tiền, ông Hưng hứa "chạy án" và giúp Tổng giám đốc Công ty Bluesky không bị xử lý hình sự, nhưng cả Tổng giám đốc và Phó tổng giám đốc Công ty Bluesky vẫn bị khởi tố, bắt tạm giam.

Quá trình xét xử, Phó tổng giám đốc Công ty Bluesky khẳng định đã đưa hàng triệu USD cho ông Hưng, để ông Hưng giúp "chạy án". Cựu thiếu tướng Nguyễn Anh Tuấn, cựu Phó giám đốc Công an TP.Hà Nội (người môi giới hối lộ) cũng khẳng định nhiều lần chuyển tiền từ Công ty Bluesky đưa cho ông Hưng, trong đó có lần đưa một chiếc vali chứa 450.000 USD. Ngược lại, ông Hưng một mực khẳng định không có chuyện nhận tiền, trong chiếc vali chỉ là 4 chai rượu vang…

Luật sư Nguyễn Ngọc Hùng, Đoàn Luật sư TP.Hà Nội, cho biết, với việc bị cáo Hoàng Văn Hưng thay đổi nội dung kháng cáo, tòa án phúc thẩm cũng sẽ thay đổi phạm vi xét xử đối với bị cáo này, từ xem xét kháng cáo kêu oan sang xem xét kháng cáo xin giảm nhẹ hình phạt.

"Để được giảm nhẹ hình phạt, việc đầu tiên là bị cáo phải nhận tội, chứ không thể kêu oan như phiên tòa sơ thẩm", luật sư nói.

Luật sư Hùng phân tích, tại phiên sơ thẩm, do bị cáo Hoàng Văn Hưng kêu oan, nên tòa án không áp dụng các tình tiết giảm nhẹ như thành khẩn khai báo, hợp tác với các cơ quan tố tụng, khắc phục hậu quả…

Đến nay, bị cáo thay đổi theo hướng xin giảm nhẹ hình phạt và khắc phục toàn bộ số tiền chiếm đoạt, nên sẽ được áp dụng rất nhiều tình tiết giảm nhẹ như đã nêu ở trên.

"Với chính sách khoan hồng của pháp luật, mức hình phạt của bị cáo sẽ giảm đáng kể", luật sư Hùng nhận định.

TRẦN PHAN

Phải phù hợp với các tình tiết, chứng cứ khác

Phân tích thêm về vụ án, luật sư Đặng Văn Cường, Đoàn Luật sư TP.Hà Nội, nhận định việc thay đổi nội dung kháng cáo của cựu điều tra viên Hoàng Văn Hưng sẽ là yếu tố quyết định đến diễn biến phiên xét xử phúc thẩm đối với bị cáo này.

Trường hợp bị cáo Hưng vẫn kêu oan, tòa án phúc thẩm sẽ chỉ xem xét, đánh giá chứng cứ để đi đến 2 quyết định. Một là xác định bị cáo oan, khi đó tòa sẽ tuyên bị cáo không phạm tội hoặc hủy một phần bản án sơ thẩm để điều tra lại. Hai là xác định bị cáo không oan, khả năng cao tòa sẽ y án sơ thẩm.

Với việc thay đổi kháng cáo từ kêu oan sang xin giảm nhẹ hình phạt, đồng thời đã tác động gia đình để khắc phục toàn bộ hậu quả, bị cáo Hưng sẽ được xem xét về các tình tiết giảm nhẹ quy định tại điều 51 bộ luật Hình sự; ví dụ như thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải, tự nguyện bồi thường, khắc phục hậu quả… "Nếu được áp dụng các tình tiết này, tòa án cấp phúc thẩm thường sẽ chấp nhận kháng cáo xin giảm nhẹ hình phạt để giảm một phần hình phạt cho bị cáo", luật sư Cường nêu quan điểm.

Xem nhanh 20h ngày 24.12: Mức án nào cho Hoàng Văn Hưng?

Vẫn theo luật sư Cường, nguyên tắc chung của pháp luật là "trọng chứng hơn trọng cung". Lời nhận tội của bị can, bị cáo không phải căn cứ duy nhất để kết tội. Lời nhận tội của bị can, bị cáo chỉ được coi là chứng cứ buộc tội nếu lời nhận tội đó phù hợp với các tình tiết, chứng cứ khác có trong hồ sơ vụ án. Ngược lại, bị can, bị cáo nếu kêu oan, không nhận tội thì cũng không phải là tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự; bởi bị cáo không có nghĩa vụ phải nhận mình có tội.

Như vậy, nếu phiên phúc thẩm tới đây, bị cáo Hoàng Văn Hưng thừa nhận hành vi phạm tội, đây mới chỉ là một trong những căn cứ để đánh giá bản chất vụ án. Tòa án sẽ còn phải xem xét lời nhận tội ấy có phù hợp với các tình tiết, chứng cứ khác có trong hồ sơ vụ án hay không.

Ngoài lời khai nhận tội, thái độ ăn năn, hối cải cũng là một trong những yếu tố quan trọng quyết định đến mức hình phạt của bị cáo. Nếu Hoàng Văn Hưng nhận tội, lời nhận tội này của bị cáo phải thực sự thể hiện sự thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải và là nguyên nhân tác động đến gia đình khắc phục hậu quả.

"Tòa án sẽ làm rõ việc bị cáo thay đổi nội dung kháng cáo có phải là tự nguyện hay không, nhận thức thế nào về hành vi của mình? Bị cáo phải thể hiện thái độ thành khẩn, ăn năn hối cải thì mới là tình tiết có ý nghĩa trong việc xem xét giảm nhẹ hình phạt", luật sư Cường nhấn mạnh.