Du lịch tìm lại cội nguồn

Con nuôi ở nước ngoài khi về VN sẽ được về các trại trẻ mồ côi, tham gia các hoạt động xã hội

Chị Minh năm nay 28 tuổi. Ba mẹ chia tay khi vừa mới lọt lòng, người chị ở với ba, còn Minh ở với mẹ. Ly dị chồng khi mới 24 tuổi, ở quê làm ruộng không đủ ăn, mẹ chị Minh trong cơn túng quẫn đã gửi con gái vào trại mồ côi gần Hà Nội. Sau đó Minh được vợ chồng người Mỹ nhận làm con nuôi.

Ở Mỹ khi gần 10 tuổi, chị Minh đã có ý thức tìm lại cội nguồn của mình, nhưng tuổi quá nhỏ lại không có nhiều thông tin nên việc tìm kiếm gần như vô vọng.

Dù cuộc sống khá sung túc nhưng nỗi nhớ về cội nguồn không nguôi ngoai, đằng đẵng theo năm tháng. Đến tuổi lập gia đình, chị “ra điều kiện” với người yêu: “Em sẽ cưới nhưng anh phải tìm lại mẹ cho em”. May thay, chồng chị từng là quân nhân Mỹ tham chiến ở Iraq. Qua những mối quan hệ của mình, anh đã liên hệ ông Lê Cao Tâm, Tổng giám đốc Công ty di sản Quê Hương (MotherLand Heritage), để nhờ tìm người thân cho vợ.

Một ngày cuối năm 2014, vợ chồng chị Minh trở về VN theo tour của Công ty di sản Quê Hương. Và chị không thể ngờ, ở sảnh khách sạn tại Hà Nội, chị được gặp mẹ và chị gái. Điều mong đợi, tìm kiếm suốt gần 20 năm đến quá bất ngờ khiến chị khi ôm chặt mẹ mà vẫn không thể tin. Nước mắt cứ lăn dài trên gương mặt thảng thốt đầy hạnh phúc...

Chị Minh là một trong số hàng ngàn trường hợp con nuôi ở nước ngoài đoàn tụ bất ngờ với gia đình khi mua tour về thăm VN trong gần 8 năm qua của Công ty di sản Quê Hương. Ông Lê Cao Tâm cho hay lý do mở tour xuất phát từ 22 năm công tác, hỗ trợ hoạt động các tổ chức phi chính phủ (NGO) nước ngoài ở VN.

Năm 2008, khi công việc đang tốt đẹp, ông Tâm xin nghỉ việc nhà nước. Sau đó, đứng ra thành lập Công ty di sản Quê Hương nhằm mở tour đưa con nuôi người Việt ở nước ngoài về nước. “Nhu cầu tour cho con nuôi ở nước ngoài về thăm quê hương rất lớn. Thống kê từ năm 2002 đến 2008 đã có hơn 8.300 đứa trẻ VN được xin làm con nuôi ở nước ngoài, chủ yếu là các nước Đức, Pháp, Mỹ, Thụy Sĩ...”, ông Tâm trải lòng.

Ông Tâm bảo khác với các ông bố bà mẹ VN khi nhận con nuôi thường có xu hướng giấu kín thân phận trước đây của đứa trẻ, người nước ngoài khi nhận nuôi con luôn muốn cho đứa trẻ biết trước đây mình là ai. Thậm chí, khi đứa trẻ lớn lên, nếu có điều kiện họ sẽ đưa chúng trở về quê cũ để trải nghiệm, gặp lại những người đã sinh ra mình. Vì thế, tour mà công ty ông Tâm tổ chức khá nhiều khách. “Thường mỗi tour sẽ có 20 - 40 người bao gồm con nuôi và gia đình, thời gian tour dài 13 - 14 ngày. Nếu lần đầu tiên tới VN, chúng tôi sẽ đưa khách thăm chợ Bến Thành, Bảo tàng chứng tích chiến tranh, địa đạo Củ Chi, rừng Sác (Cần Giờ)... và có một ngày thăm tòa thánh Tây Ninh, một ngày xuống Mỹ Tho trải nghiệm sông nước. Sau đó, công ty sẽ đưa khách ra Đà Nẵng - Hội An - Huế, đến một số địa danh phía bắc như Hà Nội, Sa Pa, Hạ Long... Nghĩa là họ sẽ đi khắp dải đất hình chữ S”, ông Tâm cho biết.

Nếu khách đã từng đến VN, tour sẽ được tổ chức chuyên biệt hơn. Trên dọc hành trình, người con nuôi sẽ được ghé thăm các trại mồ côi trước đây từng ở, sống ở đó 1 - 2 ngày để có dịp sơn sửa lại nhà, giúp đỡ các sơ chăm sóc trẻ mồ côi. Những trải nghiệm trên để “đứa trẻ lớn tuổi” hiểu hơn quá khứ và thấy mình may mắn với cuộc sống hiện tại.

“Điều đặc biệt là dựa vào thông tin ít ỏi được cung cấp, dọc hành trình chúng tôi sẽ kết nối để người con nuôi gặp lại ba mẹ của mình. Nhiều cuộc gặp rất cảm động. Mẹ con chỉ biết ôm nhau khóc sau nhiều năm xa cách. Thường mỗi tour chúng tôi sẽ thiết kế 5 cuộc đoàn tụ”, ông Tâm nói.

Chị Nguyễn Thị Minh trong lần đoàn tụ với mẹ và chị gái - Ảnh: L.C.T

Ông Tâm bảo mỗi đứa trẻ trong quá trình trưởng thành luôn mang trong mình “hội chứng tuổi teen”, thích khám phá và nổi loạn. Với những đứa trẻ con nuôi, “hội chứng tuổi teen” càng bộc lộ rõ. Thậm chí có trẻ sau khi được nhận nuôi dù cuộc sống sung túc hơn nhưng không dễ hòa nhập xã hội nên có tâm lý trách móc ba mẹ nuôi lẫn ruột. “Tôi từng chứng kiến những đứa trẻ khi khó hòa nhập với xã hội, ngoài ý muốn tìm về quê hương lại quay ra oán hận những người nuôi dưỡng mình. Đứa trẻ đổ lỗi vì ba mẹ nuôi đã bốc chúng ra khỏi VN. Đây cũng là một lý do khiến ba mẹ nuôi muốn đưa con trở về quê hương”, ông Tâm kể và hồ hởi cho biết sau tour về VN, thăm trại trẻ mồ côi, gặp cha mẹ hay người thân, hầu hết những người con nuôi khi về lại nước ngoài đã sống tốt hơn. Không ít người đã trở lại VN nhiều lần, rồi kêu gọi quyên góp, giúp đỡ các trại mồ côi hay gia đình mình có cuộc sống tốt hơn.

Ông Tâm nhớ nhất trường hợp Hiền Miler ở Hòa Bình, được một cặp vợ chồng tỉ phú người Mỹ nhận nuôi. Tuy nhiên, khi sang Mỹ Hiền không hòa nhập được cuộc sống, bạn bè. Vợ chồng tỉ phú càng chiều chuộng, Hiền càng phá phách, bất cần đời. Nhưng kể từ khi tham gia tour về VN, thăm cô nhi viện và ba mẹ ruột, Hiền hiểu và quý trọng cuộc sống mà ba mẹ nuôi đem đến cho mình. Về Mỹ, Hiền lao vào học tập, hoạt động xã hội, rồi đậu ngành công nghệ thông tin một trường đại học khá nổi tiếng. Hiện cậu đang làm việc trong hải quân Mỹ.

Trở lại trường hợp chị Nguyễn Thị Minh được nhắc ở trên. Sau khi qua Mỹ làm con nuôi, cuộc sống chị Minh không như ý muốn. Có lúc chị và mẹ nuôi không tìm được tiếng nói chung, thậm chí từ khi tự lập được, chị và mẹ nuôi đã cắt đứt liên lạc. Tuy vậy, sau khi về VN gặp mẹ ruột, hiểu hơn cuộc sống của mình hồi nhỏ, chị Minh thấy hối hận vì có lúc không nghe lời mẹ nuôi. Chị Minh bảo về Mỹ sẽ tìm mẹ nuôi để nói lời xin lỗi.

Chỉ vào bức ảnh hai người con nuôi người Việt được một tỉ phú người Anh nhận nuôi mới về VN tìm gặp người thân gần đây, giọng ông Tâm chùng xuống: “Khi mở tour, chúng tôi mong muốn sẽ tìm thấy và đoàn tụ hết nhưng không phải trường hợp nào cũng tìm thấy. Như hai đứa trẻ trong tấm hình này, một đứa tìm được còn đứa kia tìm không ra bởi thông tin chúng tôi có được là đứa trẻ sinh ra được để tại một lò gạch cũ...”.

Đưa con nuôi diễn viên Hollywood về VN gặp gia đình Trong gần 8 năm hoạt động, Công ty di sản Quê Hương đã kết nối thành công 8 gia đình đạo diễn, diễn viên nổi tiếng ở Hollywood đưa con nuôi về VN. Trường hợp được phép công khai hình ảnh là nam diễn viên lồng tiếng số 1 Hollywood Tom Kane Roberts (ảnh) nhận 3 con nuôi của hai gia đình ở tỉnh Hòa Bình. Năm 2013, Tom Kane Roberts thông qua Công ty di sản Quê Hương tìm kiếm tung tích và đưa 3 con về Hòa Bình đoàn tụ gia đình. Tháng 4.2015, Công ty di sản Quê Hương tổ chức kết nối thành công hơn 100 người trong “Chiến dịch Babylift” (di tản trẻ mồ côi VN từ Sài Gòn sang Mỹ và một số nước hồi tháng 4.1975) về thăm lại VN. Trong đó có hai trường hợp đoàn tụ gia đình là Nguyễn Trọng Dũng (David Redmon Nguyen) và Stacy Thúy.