Đề tham khảo môn ngữ văn thi tốt nghiệp THPT 2023: Có dễ đạt điểm cao?

So với các năm gần đây, đề thi tham khảo môn ngữ văn lần này vẫn ổn định như tinh thần của Bộ GD-ĐT đã thông báo từ đầu năm học: thời gian làm bài (120 phút), cấu trúc (gồm đọc hiểu và làm văn) và thang điểm cũng không thay đổi. Độ khó của đề thi minh họa không nhiều, khi cả 2 phần đều cho văn bản thơ và các câu hỏi khá đơn giản.

Phần đọc hiểu "nhẹ nhàng"

Ở phần đọc hiểu (3 điểm), văn bản là đoạn trích từ trường ca Những người đi tới biển của nhà thơ Thanh Thảo, gồm 4 câu hỏi yêu cầu từ mức độ thấp đến cao. Mức nhận biết là câu 1 (xác định thể thơ-tự do) và câu 2 (chỉ ra những từ ngữ diễn tả đời sống nghèo khổ, vất vả của người mẹ trong 5 câu thơ đầu của đoạn trích). Hai câu này khá đơn giản nên hầu hết thí sinh đều trả lời được.

CHỤP MÀN HÌNH

Câu 3 là mức thông hiểu (nêu nội dung của 2 dòng thơ: tập con bước vịn vào ca dao tục ngữ; dù uống nước đâu lòng vẫn nhớ nguồn). Cách yêu cầu này nhẹ nhàng hơn đề thi các năm trước. Cụ thể, đề thi các năm trước thường yêu cầu thí sinh trình bày hiểu biết (hiểu thế nào, khó hơn).

Riêng câu 4 phần đọc hiểu là câu hỏi vận dụng (nhận xét về hình ảnh dân tộc Việt Nam thể hiện trong đoạn trích), tương đương với yêu cầu của các đề thi trước đây. Để làm tốt câu hỏi này, thí sinh phải có 2 bước rõ ràng: khái quát kiến thức về hình ảnh dân tộc Việt Nam khi đọc đoạn thơ; bước 2 là đưa ra nhận xét. Thí sinh nên trình bày ngắn gọn, súc tích thành một/hai đoạn văn, tránh lan man, dong dài.

Phần làm văn: dễ viết thì khó đạt điểm tuyệt đối

Câu 1 của phần làm văn (viết đoạn văn, khoảng 200 chữ, trình bày suy nghĩ về sức mạnh của tinh thần vượt khó) là một câu hỏi hết sức quen thuộc. Đây thuộc nhóm đề tài mà học sinh lớp 12 đã được luyện tập rất nhiều ở nhà trường, như vai trò/tác dụng của ý chí/nghị lực/kiên trì nhẫn nại... Tuy nhiên, dễ viết thì thường khó thuyết phục. Do đó, thí sinh phải có kỹ năng thật tốt, kiến thức thật sâu trong thao tác viết đoạn văn mới có điểm tuyệt đối.

Câu 2 của phần làm văn-nghị luận văn học cũng có 2 vế yêu cầu: vế đầu (phân tích đoạn thơ gồm 10 câu trong bài Việt Bắc của Tố Hữu); và vế sau yêu cầu nhận xét về lẽ sống ân nghĩa được thể hiện trong đoạn trích. Thực hiện yêu cầu đầu không khó, thí sinh có thể vận dụng kiến thức bài học trong chương trình cùng kỹ năng phân tích thơ là làm được. Muốn làm tốt vế sau, thí sinh phải có hiểu biết sâu sắc về: Lẽ sống ân nghĩa của dân tộc Việt Nam là gì? Được thể hiện qua đoạn thơ nói riêng và cả bài thơ Việt Bắc như thế nào?

Thí sinh cần lưu ý, bất cứ đề tham khảo nào cũng có tính tương đối. Vậy nên khi ôn tập, thí sinh cần phải linh hoạt và biết ứng biến với thực tế vì thực tế có năm đề thi chính thức không sát hoàn toàn với cách yêu cầu của đề thi minh họa.