Kỳ án oan sai - Kỳ 7: 19 năm đi khiếu nại đòi bồi thường oan sai

Ông Triều bên đống hồ sơ đi khiếu nại hơn 19 năm qua - Ảnh: T.D

Đó là câu chuyện của ông Nguyễn Văn Triều (ngụ Q.Cái Răng, TP.Cần Thơ), người hơn 19 năm qua liên tục gửi đơn yêu cầu được bồi thường oan sai khắp nơi.

Năm 1984, trở về quê hương từ chiến trường Campuchia với quân hàm thiếu úy, ông Triều được người chú ruột Nguyễn Văn Tuân cho miếng đất nhỏ tại xã Tân Phú Thạnh (H.Châu Thành cũ, nay là P.Ba Láng, Q.Cái Răng, TP.Cần Thơ) để cất nhà ở cùng vợ con. Năm 1990, miếng đất này xảy ra tranh chấp với ông Nguyễn Văn Năm. Trong quá trình giải quyết, cơ quan hành chính cho rằng ông Tuân và ông Triều có hành vi bao chiếm đất, chặt phá cây cối nên kiến nghị cơ quan tố tụng vào cuộc.

Từ ngày 30.6.1995 - 10.3.1996, Công an H.Châu Thành (cũ) ra quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can đối với ông Tuân và ông Triều về tội vi phạm các quy định về quản lý và bảo vệ đất đai. Ông Triều bị bắt tạm giam từ tháng 4.1996, ông Tuân được tại ngoại. Đến ngày 3.6.1996, Viện KSND H.Châu Thành (cũ) hoàn tất hồ sơ truy tố 2 bị can trước TAND H.Châu Thành (cũ) để xét xử. Tại phiên tòa sơ thẩm ngày 13.7.1996, HĐXX TAND H.Châu Thành (cũ) cho rằng do sai tên chú của ông Triều và sai diện tích đất tranh chấp, nên đã trả hồ sơ, yêu cầu cơ quan công an điều tra bổ sung, đồng thời tuyên trả tự do cho ông Triều tại tòa sau 103 ngày bị tạm giam.

Được tòa tuyên trả tự do, ông Triều về nhà gần 1 năm nhưng không thấy cơ quan nào mời ông đến để giải quyết vụ án nên ông gửi đơn khiếu nại đến tòa án và Công an H.Châu Thành (cũ). Cũng không cơ quan nào trả lời. Năm 2007, Công an TP.Cần Thơ có mời ông lên làm việc và yêu cầu cung cấp hồ sơ liên quan. Sau đó, Công an TP.Cần Thơ có thông báo khiếu nại của ông Triều là đúng. Ngày 19.12.2007, sau hơn 11 năm kể từ lúc tòa trả tự do, Công an Q.Cái Răng mới ra quyết định đình chỉ điều tra bị can đối với ông Triều với lý do hết thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự.

Đến ngày 9.2.2009, cơ quan này lại ra tiếp quyết định đình chỉ điều tra bị can đối với ông Triều nhưng lại áp dụng điều 25, bộ luật Tố tụng hình sự do hành vi phạm tội không còn nguy hiểm cho xã hội nữa. Sau đó viện vào quyết định đình chỉ điều tra của cơ quan điều tra, Viện trưởng Viện KSND Q.Cái Răng có văn bản từ chối yêu cầu bồi thường oan sai cho ông Triều theo Nghị quyết 388, do việc đình chỉ điều tra không phải là trường hợp oan sai.

Theo báo cáo ngày 3.1.2007 của Cơ quan CSĐT Công an Q.Cái Răng, sau khi tòa án trả hồ sơ, Cơ quan CSĐT H.Châu Thành (cũ) tiếp tục chuyển hồ sơ sang UBND H.Châu Thành (cũ) để chỉnh sửa lại những sai sót trong các quyết định hành chính.

Nhận được hồ sơ, UBND H.Châu Thành (cũ) không chỉnh sửa dù lãnh đạo Công an huyện và Viện KSND huyện nhắc nhở nhiều lần. Đến năm 2004, thực hiện chủ trương chia tách H.Châu Thành ra thành Q.Cái Răng (thuộc TP.Cần Thơ) và H.Châu Thành (thuộc Hậu Giang) thì hồ sơ vụ án bị thất lạc, nên không thể đưa vụ án trên ra xét xử.

Không đồng ý với lý do được đình chỉ điều tra, ông Triều tiếp tục gửi đơn khiếu nại khắp nơi đòi bồi thường oan sai về 103 ngày bị tạm giam. Gần 2 năm sau, ngày 26.1.2011, Văn phòng Cơ quan CSĐT Bộ Công an có thông báo gửi ông Triều cho rằng trường hợp của ông thuộc diện được bồi thường oan sai theo Nghị quyết 388; cơ quan có trách nhiệm bồi thường cho ông là Công an Q.Cái Răng. Tuy nhiên, ngày 27.6.2011, Công an Q.Cái Răng lại có thông báo không đồng ý bồi thường cho ông Triều theo Nghị quyết 388, do việc đình chỉ điều tra không thuộc oan sai. Tiếp đến ngày 25.5.2012, Viện KSND tối cao có công văn gửi ông Triều thông báo Viện KSND tối cao (Vụ 1) đã xác minh trường hợp của ông thuộc diện được bồi thường oan sai; cơ quan có trách nhiệm bồi thường oan sai là Công an Q.Cái Răng.

Mới đây ngày 8.1.2015, Đoàn đại biểu Quốc hội TP.Cần Thơ lại đặt vấn đề đòi bồi thường oan sai của ông Triều tại buổi giám sát về oan sai và bồi thường thiệt hại cho người bị oan trong hoạt động tố tụng hình sự tại Q.Cái Răng. Tại buổi giám sát, ông Huỳnh Văn Tiếp, Phó trưởng đoàn đại biểu Quốc hội TP.Cần Thơ, cho rằng: “Bắt người ta 103 ngày mà không xử được thì phải bồi thường oan sai. Ngành công an làm mất hồ sơ không xử được thì công an phải bồi thường thiệt hại và xin lỗi người ta”.

Trong khi đó, đại diện Văn phòng Cơ quan CSĐT - Công an TP.Cần Thơ thì cho biết lúc đầu khi có chỉ đạo của Bộ Công an, Công an TP.Cần Thơ chỉ đạo Công an Q.Cái Răng thực hiện việc bồi thường. Tuy nhiên, sau đó luật Trách nhiệm bồi thường của nhà nước có hiệu lực lại quy định cơ quan nào ra quyết định cuối cùng sai thì cơ quan đó phải bồi thường. Từ đó, Vụ Pháp chế Bộ Công an hướng dẫn vụ này có sự bắt giam, phê chuẩn của Viện KSND nên trách nhiệm bồi thường thuộc về Viện KSND chứ không phải công an. Cũng tại buổi giám sát, do có nhiều quan điểm khác nhau nên ông Lê Quốc Trung, Phó giám đốc Sở Tư pháp TP.Cần Thơ (thành viên đoàn giám sát), nói: “Vụ của ông Triều cứ bị đá qua đá lại, càng để lâu dư luận càng băn khoăn”.

Liên quan đến vụ án này, ông Nguyễn Thống Nhất, Viện trưởng Viện KSND TP.Cần Thơ, cho rằng viện kiểm sát chỉ bồi thường thiệt hại do oan sai khi viện phê chuẩn lệnh bắt giam nhưng trong trường hợp ông Triều thì việc phê chuẩn không oan mà do hồ sơ thất lạc nên không xử lý được. Do đó, trách nhiệm bồi thường oan sai là của Công an Q.Cái Răng.

Lại chờ ! Ngày 10.4, trao đổi với PV Thanh Niên, đại tá Phan Minh Tấn, Phó giám đốc, Thủ trưởng Cơ quan điều tra Công an TP.Cần Thơ, cho biết “Công an TP.Cần Thơ đã có văn bản xin ý kiến của cơ quan chức năng Bộ Công an về vụ ông Triều. Nếu Bộ Công an cho rằng trách nhiệm bồi thường thuộc về Công an Q.Cái Răng thì Công an TP.Cần Thơ sẽ chỉ đạo Công an Q.Cái Răng thực hiện việc bồi thường theo quy định”.