Bên cần, phía muốn

Tổng thống Nga Vladimir Putin tiếp Tổng thống Belarus Alexander Lukashenko tại Điện Kremlin vào tháng 9.2021

Reuters

Trong số những hiệp ước hợp tác và liên kết mới này, ngoài các thỏa thuận về kinh tế, thương mại, tài chính và đầu tư còn có cả thỏa thuận về áp dụng học thuyết quân sự chung. Mối quan hệ song phương này trở nên càng thêm đặc biệt về bản chất và độc đáo về hình thức ở châu Âu.

Thật ra, ông Putin và ông Lukashenko thỏa thuận về thành lập nhà nước liên bang giữa Nga và Belarus đã từ lâu, nhưng rồi trong suốt thời gian dài sau đấy thỏa thuận này vẫn nặng về hình thức mà nhẹ về thực chất. Nguyên do là phía Belarus không vội vàng và chơi con bài đối trọng giữa Nga và phương Tây, đặc biệt là EU, NATO và Mỹ.

Những diễn biến mới nói trên trong mối quan hệ giữa Nga và Belarus là hệ lụy tất yếu của việc phía Belarus hiện không có sự lựa chọn nào khác. Sau cuộc bầu cử tổng thống mới đây nhất, ông Lukashenko thắng cử nhưng không được các nước phương Tây công nhận là tổng thống hợp hiến, hợp pháp. Các nước này còn tiến hành những biện pháp chính sách trừng phạt Belarus về chính trị cũng như kinh tế và thương mại. Nga trở thành chỗ dựa duy nhất hiện Belarus còn có được ở khu vực. Các nước phương Tây gây khó cho Belarus như thế chẳng khác gì đẩy nước này xích lại gần Nga hơn, thậm chí còn buộc nước này phải hợp tác và liên kết chặt chẽ và sâu rộng hơn trước với Nga.

Nga có được cơ hội thuận lợi để thúc đẩy tiến trình thể chế hóa cần thiết cho hoạt động thực chất của nhà nước liên bang giữa Nga và Belarus. Trong chuyện này, Nga hậu thuẫn Belarus không chỉ vì giữa hai nước có mối quan hệ hữu nghị và hợp tác truyền thống mà còn vì những mưu tính và lợi ích chiến lược hiện tại cũng như lâu dài.