Dưa hấu là loại quả đem lại nhiều lợi ích về phương diện ẩm thực lẫn y thực. Cứ 100g phần ăn được của dưa hấu có chứa các chất sau: nước 95,5g, protid 1,2g, lipid 0,2g, glucid 2,3g, chất xơ 0,5g, tro 0,3g cùng nhiều chất khoáng vi lượng và vitamin khác. Đặc biệt, dưa hấu có chứa nhiều a-xít folic, là một sinh tố nhóm B cần cho sự tạo máu. Chỉ cần ăn 200g dưa hấu là đủ nhu cầu a-xít folic trong ngày.
Hạt dưa hấu có chứa dầu (20 – 40%) là nguồn cung cấp enzyme ureaza. Hạt dưa còn có vị ngọt, tính hàn, tác dụng hạ nhiệt, hạ khí , lợi tiểu. Theo đông y, thịt quả dưa hấu có vị ngọt nhạt, tính hàn, tác dụng giải khát, giải say nắng, trừ phiền nhiệt, hạ khí, lợi tiểu, sinh tân dịch. Trong khi đó, vỏ dưa có vị ngọt, tính mát, tác dụng thanh nhiệt, giải độc, làm hết khát, lợi tiểu. Có thể dùng tới 40g vỏ quả sắc với 500 ml nước để uống thay trà. Hoặc dùng vỏ quả khô đốt thành than, tán bột ngậm chữa miệng lưỡi sưng lở. Sách Nam dược thần hiệu của Tuệ Tĩnh viết: “Tây qua là quả dưa hấu, vị ngọt nhạt, tính hàn, không độc, tác dụng chỉ khát tiêu phiền, trị trúng thử, thông tiểu tiện, trị tê đau, lỵ ra máu”.
Trong tác phẩm Tùy tức cư ẩm thực phổ của danh y Vương Sĩ Hùng (1808-1868) đời nhà Thanh có ghi: “Dưa hấu ngọt lạnh, thanh phế vị, giải thử nhiệt, giải khát, dã độc rượu, chữa viêm hầu họng, lở miệng, độc nhiệt…”.
Ngày nay, người ta dùng quả dưa hấu trong trường hợp cao huyết áp, nóng ở vùng bàng quang, tiểu buốt, viêm thận, phù thũng, vàng da, đái tháo đường, say rượu, cảm sốt do thử nhiệt, phiền khát, lỵ ra máu, ngậm với nước muối, nuốt nước để chữa viêm họng. Ngày uống 2 đến 3 chén nước ép dưa hấu (khoảng 200-300g thịt quả dưa hấu). Ở Maroco, dưa hấu được chế biến thành một loại rượu giúp tăng cường sức khỏe và làm đẹp da mặt. Rễ và lá dưa hấu dùng để chữa tiêu chảy, kiết lỵ. Ở Malaysia, rễ dưa hấu được ép lấy nước dùng cầm máu cho phụ nữ sau khi sinh hoặc sau khi bị sẩy thai. Người ta còn ghi nhận chất citrulline trong dưa hấu thông qua một số enzyme, chuyển đổi thành aginine, là một a-xít amin có tác dụng làm lành vết thương.
Lương y Đinh Công Bảy
Bình luận (0)